Arjantin, son yıllarda ekonomik badireler ve enflasyonla boğuşan bir ülke. Ülkenin para ünitesi peso, dolar karşısında büyük paha kaybetti. Bu durum, ülke iktisadını ve halkın alım gücünü olumsuz etkiledi. Enflasyonun yüksek olduğu ülkelerde de madeni paraların bedeli çoklukla düşer. Zira madeni paraların nominal pahası, gereç kıymetinden daha düşüktür. Lakin Arjantin’de zıddı oldu. Madeni paraların malzeme kıymeti, nominal kıymetinden daha yüksek hale geldi.
Arjantin’in enflasyon oranı 2023 yılının Nisan ayında %108,8’e ulaştı. Bu, dünyanın en yüksek enflasyon oranlarından biri. Enflasyonun bu kadar yüksek olmasının nedenleri ortasında hükümetin para basması, döviz kurlarındaki dalgalanmalar, güç ve besin fiyatlarındaki artışlar, vergi ve harcama siyasetleri sayılabilir. Bütün bu durumlar da enteresan bir sonuç doğurdu.
Arjantinliler, madeni paralarını parçalayıp satmaya ve kâr etmeye çalışıyorlar
Arjantin’de madeni para üretimi için kullanılan bakır ve çinko fiyatları son yıllarda arttı. Bu da madeni paraların nominal kıymetinden daha fazla metal bedeli taşımasına yol açtı. Örneğin, 1 peso bedelindeki madeni paranın metal kıymeti yaklaşık 1,5 peso civarında. Bu nedenle kimi beşerler madeni paraları eritip hurda olarak satmayı tercih ediyorlar. Bu da hem hükümete hem de vatandaşlara ziyan veriyor.
Arjantin’in enflasyon sorunu çözülmesi gereken acil bir problem. Ülke iktisadının istikrara kavuşması için hükümetin para siyasetini sıkılaştırması, bütçe açığını azaltması, borç yapılandırmasını tamamlaması ve yapısal ıslahatları hayata geçirmesi gerekiyor. Aksi takdirde Arjantin’in ekonomik geleceği kurtarılamaz düzeye gelebilir.
Videodaki madeni paralar 1,2 gram nikel, 5,5 gram da bakır içerdiği belirtiliyor.
Arjantin’de yaşanan bu olay, ‘Türkiye’de de olabilir mi?’ sorusunu akla getiriyor. Türkiye de ekonomik dertler ve enflasyonla uğraş eden bir ülke. Türk lirasının dolar karşısındaki pahası de düşük. Fakat Türkiye’de madeni paraların gereç kıymeti, nominal bedelinden daha yüksek değil. Bu nedenle Türkiye’de Arjantin gibisi bir durum kelam konusu değil.
Son olarak bunu yapmanın kanunlara muhalif olduğunu belirtelim. Türk Lirasını eritip yahut parçalayıp satmaya kalkarsanız, cezalarla karşı karşıya kalırsınız.
